Παραγωγική Ανασυγκρότηση και Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Ας σκεφθούν από την Λαμία ότι μπορεί να πάει και αλλιώς…

Άρθρο του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

Ενώ το αρχικά θολό τοπίο περί του 2ου Αναπτυξιακού Συνεδρίου στην Στερεά Ελλάδα, όπως εν πρώτοις επικοινωνήθηκε, (βλ.http://eviachange.blogspot.gr/2017/07/2.html) ξεδιάλυνε μετά τη δημοσίευση του Προγράμματός του, μπορεί κανείς να προσδοκά έναν ενδιαφέροντα διάλογο υπό την προϋπόθεση ότι θα αναζητηθούν τα σημαντικά πορίσματα και οι αξιόλογες ιδέες για διαβούλευση εν συνεχεία στην κοινωνία της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας αφού πρώτα αποκαθαριστούν από τις μεγάλες επικοινωνιακές ατάκες και τους νεοπολιτικάντικους βερμπαλισμούς για να μείνει η ουσία. Η Παραγωγική Ανασυγκρότηση είναι το διακύβευμα του 2ου Περιφερειακού Συνεδρίου – όπως τελικά αποκαλείται- και αυτό από μόνο του είναι σοβαρό πεδίο διαβούλευσης αλλά και χάραξης τελικά νέων αναπτυξιακών πολιτικών.

Στην Στερεά Ελλάδα όπως και ειδικότερα στην Εύβοια, ένας βασικός άξονας της παραγωγικής ανασυγκρότησης είναι ο πρωτογενής τομέας. Όχι με την παλαιά παραδοσιακή και εν πολλοίς αποτυχημένη προσέγγιση αλλά μία σύγχρονη σύνθεση πολιτικής που συνδέει την πρωτογενή παραγωγή του φυτικού και ζωϊκού κεφαλαίου της Περιφέρειας με την καινοτομία, τον εκσυγχρονισμό των μέσων και εργαλείων παραγωγής, τη σύνδεση με τους άλλους τομείς, ιδιαίτερα την μεταποίηση και τον τουρισμό και παράλληλα τη προώθηση νέων καινοτόμων μοντέλων οργάνωσης των αγροτικών και κτηνοτροφικών επιχειρήσεων. Κλειδί όμως για την παραγωγική ανάπτυξη στην Στερεά και όχι μόνο είναι η ανάδειξη και κυρίως η εμπέδωση της αντίληψης ότι η συνεργατικότητα, οι νέες δομές συνεταιριστικής οργάνωσης είναι το όχημα για την πρόοδο του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα.

Εδώ ακριβώς έρχεται να συμβάλλει, εφόσον υπάρξει, ο ρόλος του εμψυχωτή, του μοχλού στήριξης και πειθούς, ο ρόλος των δομών, όχι απλά κατάρτισης και ενημέρωσης αλλά, πολύπλευρης επιστημονικής και οργανωτικής στήριξης. Ένα είδος Μentoring. Αυτόν το κομβικό ρόλο φαίνεται ότι δεν μπορούν να ενσαρκώσουν οι λεγόμενες «αγροτοδιατροφικές συμπράξεις». Μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα αλλά αυτός θα είναι αδύναμος εάν δεν συγκροτηθεί σε μία ισχυρότερη βάση συνεργασίας μεταξύ των επιμέρους παραγόντων διαμόρφωσης και άσκησης της αναπτυξιακής αγροτικής πολιτικής.

Σε αυτή την κατεύθυνση, νομίζουμε ότι είναι η ευκαιρία, ιδιαίτερα και για τον νυν Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, τον φίλο Βαγγέλη Αποστόλου, από την Στερεά, που φιλοδοξούσε να υπηρετήσει ως Περιφερειάρχης, να θέσει τα θεμέλια μίας ριζικής ανανεωτικής τομής, μίας ουσιαστικής δομικής μεταρρύθμισης. Να δώσει το έναυσμα για την ΑΛΛΑΓΗ ρόλων, δομών και κατευθύνσεων.

Πρώτα, απαιτείται βαθειά, τολμηρή αποκέντρωση στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συμπεριλαμβανομένων και των κεντρικών αυτοτελών οργανισμών που το συμπληρώνουν. Δεν νοείται τόσο συγκεντρωτικό και μαζικό υπουργείο στην Αθήνα. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης πρέπει να είναι ένα άκρως επιτελικό Υπουργείο, με το ελάχιστο αναγκαίο και άκρως αναβαθμισμένο προσωπικό, ικανό να επεξεργάζεται γενικές κατευθύνσεις και να παρακολουθεί την εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής, ένα Υπουργείο Επιτελείο της Αγροτικής Ανάπτυξης με κεντρικό ρόλο υποστηρικτή, μέντορα και καθοδηγητή  του κόσμου ιδίως της νέας αγροτιάς και συνεργάτη, καθοδηγητή και συμπαραστάτη των δομών αποκεντρωμένης άσκησης της αγροτικής πολιτικής που πρέπει να βρίσκονται στις 13 Περιφέρειες της χώρας. Εκεί στις Περιφέρειες πρέπει να είναι τα Πολιτικά και Διοικητικά Κέντρα εφαρμογής της αγροτικής πολιτικής. Τούτο σημαίνει ριζική, τολμηρή αποκέντρωση όλων των αρμοδιοτήτων – πλην όσων είναι πράγματι επιτελικές- προς τις Περιφέρειες και ταυτόχρονα μεταφορά των αναγκαίων διαχειριστικών πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού, ιδίως του επιστημονικού που σήμερα κοσμεί την γραφειοκρατία του Υπουργείου στην Αθήνα.

Παράλληλη αποκέντρωση πρέπει να ακολουθήσει και στους λοιπούς οργανισμούς του Υπουργείου. Ενδεχομένως μόνο οι δομές της έρευνας θα πρέπει να έχουν κεντρική αναφορά γιατί αποτελούν εργαλεία χάραξης πολιτικής με γόνιμη πάντως ανατροφοδότηση και συνεργασία στις Περιφέρειες.

Με άλλα λόγια, παραγωγική ανασυγκρότηση στον αγροτοδιατροφικό τομέα χωρίς διάλυση της σημερινής δομής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, χωρίς τη συγκρότηση ενός μικρού, υψηλής ποιότητας, επιτελικού υπουργείου, ικανού να παράγει σύγχρονες και καινοτόμες πολιτικές δεν πρόκειται να πάει πιο πέρα από ωραίες επικοινωνιακές ατάκες σε φόρουμ όπως αυτό της Λαμίας των επομένων ωρών.

Από την άλλη πλευρά, για να πετύχει μία τέτοια μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία χρειάζεται υπευθυνότητα, συνεργασία και τόλμη και στις ίδιες τις Περιφέρειες. Είναι άλλο η εκ του ασφαλούς διεκδίκηση από το «Κράτος των Αθηνών» και άλλο η σοβαρή χάραξη και εφαρμογή πολιτικής στην πράξη με ανάληψη ευθύνης, στο πλαίσιο ασφαλώς των γενικών κατευθύνσεων που θέσει ένα επιτελικό Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Η σοβαρότητα έγκειται τόσο στη  διαμόρφωση των πολιτικών όσο και στη συγκρότηση δομών υποστήριξης στην πράξη. Επίσης κρίσιμο διακύβευμα είναι και η ικανότητα προσαρμογής των γενικών πολιτικών στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του περιφερειακού πρωτογενή τομέα. Αυτό απαιτεί επίσης συγκρότηση Περιφερειακών Υπηρεσιών υψηλού επιπέδου με επιστημονικό προσωπικό, διαρκή κατάρτιση και αξιολόγησή του με βάση τα αποτελέσματα και την επίτευξη των στόχων.

Τέλος το παιχνίδι θα κερδηθεί στο χωράφι, στην κτηνοτροφική εκμετάλλευση, στην μελισσοκομική επιχείρηση, στην καινοτόμα μεταποιητική μονάδα, στην Ομάδα Παραγωγών, στο Συνεταιρισμό, στην αγροτοτουριστική επιχείρηση. Εκεί θα χρειαστεί ο τελικός ρόλος του μέντορα που μπορεί να είναι τα επιστημονικά στελέχη της Περιφέρεια, του Δήμου, οι σύμβουλοι των συνεταιρισμών, ίσως και η αγορά υπό προϋποθέσεις. Το Υπουργείο σήμερα έχει ακόμη δομές στους νομούς, όπως Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης  (πρώην ΚΕΠΥΕΛ), Κέντρα Δήμητρα του ΕΛΓΟ (πρώην ΚΕΓΕ), Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Περιφερειακών Ενοτήτων. Η ανασυγκρότηση και η συνέργεια όλων αυτών με την υπαγωγή στην Περιφέρεια μπορεί να γίνουν ο κατάλληλος μηχανισμός ενθάρρυνσης και συμβουλευτικής στήριξης του παραγωγού μέσα στον χώρο παραγωγής ενώ ταυτόχρονα μπορούν να είναι και σταθμοί παρακολούθησης και μέτρησης αποτελεσμάτων των εφαρμοσμένων πολιτικών δίνοντας τη δυνατότητα στην Περιφέρεια αλλά και σε δεύτερο βαθμό στο νέο Επιτελικό Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να μετρούν, να διορθώνουν και να χαράσσουν τις πολιτικές σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Η αναγγελία του Βαγγέλη Αποστόλου για αναβάθμιση του Κέντρου "Δήμητρα" Νέας Αρτάκης, (πρώην ΚΕΓΕ),  σε ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΗ  μπορεί να γίνει μία ευκαιρία πιλοτικής εφαρμογής μία τέτοιας δομής στην αιχμή της παραγωγής, δίπλα στον αγρότη, τον κτηνοτρόφο, τον επιχειρηματία του πρωτογενή τομέα.

Περιμένουμε να μάθουμε τις εξαγγελίες από το 2^ο Συνέδριο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης της Στερεάς Ελλάδας αλλά επειδή οι εξαγγελίες παραμένουν «έπεα πτερόεντα» χωρίς τον οδικό χάρτη της πραγμάτωσης, διότι η πράξη παράγει καλά προϊόντα, εισόδημα και ανάπτυξη ας το αξιοποιήσουν οι συμμετέχοντες και ιδίως ο Πρωθυπουργός και  ο συντοπίτης Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης ως έναυσμα τομών τολμηρής αλλά και «καινοτομικής» αποκέντρωσης κάνοντας τα λόγια πράξη.